Toskana, ky qytet në Itali është krijuar nga toskët, që ishin pellazgo-illir, (shqiptarë) nga fjalët toskë-tuskë kanë rrjedhur fjalët: toscs, tuscans, etru-scans-etruskët. Këta ilirian u shpërndanë edhe ne Itali si Toskë, edhe në Shqipëri rrojnë akoma.
Madje këtë e ka theksuar edhe Shqipe Hoxha, e cila thotë se në Itali rrojnë si toscs, tuscans, etruscans. Është e kot të kërkohet për Zotët e Greqisë në etimiologjinë e gjuhes së saj, në gjuhen shqipe këta janë shumë të qartë dhe domethëniet e tyre shumë të drejta.
Emri Toscana rrjedh nga një fis etrusk që u vendosën aty rreth 1000 p.e.s. Tuscia hyri në përdorim zyrtar në kuadër të Perandorisë Romake në shekullin e 3-të. Në shekujt e gjashtë dhe të pestë para Krishtit, Etruskët ishin fuqia dominuese në Italinë veriore dhe qendrore. Kah fundi i shekullit të gjashtë p.e.s, Roma fitoi pavarësinë e saj dhe nga gjysma e dytë e shekullit të pestë ai filloi një luftë për epërsi me Etruskët dhe fiseve të tjera italike. Ka pasur shumë ndryshime gjatë luftës por ajo përfundoi rreth 280 p.e.s me përmbysjen e Etrurisë. Gjatë periudhës së Perandorisë Romake, Etruria formoi rajonin e shtatë të Italisë.
Etruskët janë qytetërimi që banuan këtë zonë para se romakët në thelb të perfshihen, ata fshiheshin aty. Etruskët ishin të prirur për të zgjidhur qytetet malore, në zonat e pasura me burime natyrore (sidomos metaleve). Këto shtete të pavarura qytete ka pasur dymbëdhjetë prej tyre, u mblodhën në një ligë në Volterra. Shumica e këtyre qyteteve janë moderne edhe sot, si: Toscana (si Fiesole, Volterra, Cortona, Tarquinia, Populonia), edhe pse disa janë përtej kufirit në Umbria (Orvieto, Perugia dhe Todi).
Mjafton të themi se ne nuk dimë shumë rrethë etruskëve, ajo që ne e dimë rrjedh kryesisht nga mbetjet e praktikave të tyre të varrimit, të cilat na tregojnë se ata ishin artistike dhe të avancuara, por ne zbulojme pak nga jeta e tyre e përditshme.
Ne kemi objekte të ndryshme nga jeta e përditshme etruske që na dokumentojnë për kulturën dhe jetesën e tyre.
Këto karakteristika historike etruske i hasim në muzeun e Toscanës, (foto).
